ZomerExpo 2019: Europees erfgoed bij de kop genomen

De mens als beeldhouwwerk, je vindt ze overal in de Europese musea. Beelden van mensen in alle poses, borstbeelden, bustes in brons en keramiek. Zo ook in Genua (Italië) in het Nervi Museum van Moderne Kunst, én deze zomer in Museum de Fundatie. Het zijn vaak gebeeldhouwde portretten van bestaande of historische personen. De oude Egyptenaren maakten ze al, evenals de Grieken en de Romeinen. De mens als beeldhouwwerk behoort tot ons Europees erfgoed. We blijven ze maken. 

In een chique wijk van de indrukwekkende, rauwe havenstad Genua ligt het Nervi Museum van Moderne Kunst (Galleria d’Arte Moderna – GAM). Het museum dateert uit 1928. De collectie vindt zijn oorsprong in de werken die behoorden tot Prins Odone van Savoia, het vierde kind van koning Vittorio Emanuele II. Deze prins was een ware kunstliefhebber, die in zijn negentien jaar jonge bestaan een imposante verzameling van Italiaanse kunst samenstelde. Na zijn dood in 1866 schonk zijn vader deze verzameling aan de stad Genua. Aan de collectie van het museum zijn later diverse legaten en eigen acquisities toegevoegd. Het museum legt de nadruk op artistieke werken van kunstenaars uit de Italiaanse regio Ligurië, waartoe Genua behoort. Er zijn werken uit de Romantische periode, het symbolisme, futurisme, tot aan de stijlontwikkelingen in de 20e eeuw.

De collectie omvat een opvallend aantal beelden in terracotta, Italiaans voor gebakken aarde. Het is geboetseerde klei die na het bakken vaak de kenmerkende rood/roze/oranje kleur van de aarde krijgt. De kleibeelden dienen regelmatig als schets of voorstadium van een bronzen, stenen of marmeren beeld. Maar ze staan ook op zichzelf.

La Convalescente (De herstellende, bovenstaande afbeelding) van Arturo Martini is zo’n voorstadium in terracotta. Het kleien beeld staat in het midden van een zaal in het Genuaanse museum. Het uit steen gehouwen beeld, gemaakt op basis van de terracotta studie, staat in het Museum voor Moderne Kunst in Milaan.

In het museum in Genua zien we verder veel bustes, zowel in terracotta als in brons. Ze portretteren mensen die leefden aan het begin van de vorige eeuw. Er zijn zoveel beelden van mensen gemaakt, dat je denkt dat je ze allemaal al eens ergens hebt gezien. Toch is dat niet zo. Elk beeld vertelt een eigen verhaal, verschillen zijn bepaald door tijd, plaats en materiaal.

Europa ZomerExpo 2019 toont dat kunst niet altijd nieuw, anders of origineel hoeft te zijn om goede kunst te zijn. Helmie Brugman laat in haar installatie op de derde verdieping vier beelden zien van jonge mannenlichamen in United Colors of Europe (bovenstaande foto). De terracotta ‘Davids’ (een verwijzing naar Michelangelo’s David) lijken op elkaar maar zijn toch allemaal anders uit de mal gekomen. Ze verschillen zoals mensen kunnen verschillen. Het maakproces, gestoeld op de Europese tradities, is een nadrukkelijk deel van haar installaties.

Het keramieken portretten-paar van Mignon van Bendegem heeft de titel Ons Erfgoed (bovenstaande foto) en is te zien bij de trap van de derde naar de vierde verdieping van Museum de Fundatie in Zwolle. Titel, onderwerp én techniek verwijzen direct naar onze kunsttradities die te zien zijn in de Europese musea, zoals in Genua. Kunstenaars in Europa zijn gezegend met een rijke culturele erfenis. Van Bendegem heeft het klassieke onderwerp van de buste opnieuw ter hand genomen. Daar heeft zij haar eigen verhaal aan toegevoegd. De gezichten zijn getekend door hun verleden.

Het beeldenpaar (een man en een jongen) verbeeldt de overerving van strijdlust in de opeenvolging van generaties en de rassenverscheidenheid die het Europa van nu mede bepaald hebben.

Mensen zijn en zullen door beeldhouwers altijd ‘bij de kop worden genomen’, vanwege de behoefte om keer op keer naar onszelf te kijken. De mens als beeldhouwwerk is van alle tijden, maar de werken zelf zullen altijd verschillen.

 

Bovenste afbeelding: Testa di bambino (kinderhoofd), 1931, brons, Rodolfo Castagnino (Genua 1893 - Chiavari 1978)

 

aw_logo

Stichting ArtWorlds

Amsterdam
info@klimaatexpo.nl

KlimaatExpo Nieuwsbrief

Terug naar de top